سفر مجازی ترالی کتاب محک به همه ایران در شرایط کرونا
برای کودکان مبتلا به سرطان در بیمارستان محک، ترالی (میز حمل تجهیزات پزشکی و دارو در بیمارستانها) که پیش از آن فقط نماد دوا و دارو بود، تبدیل به چرخدستی خوشایندی شده است که قصههای مورد علاقهشان را به دستشان میرساند. قصه «ترالی کتاب» محک هم از سال ۱۳۹۰ آغاز و پس از مدتی به غیر از بیمارستان محک، وارد سایر بیمارستانهای دولتی و دانشگاهی دارای بخش خون و آنکولوژی کودکان در تهران شد. ایده این ترالی که با مشارکت داوطلبان مؤسسه خیریه محک و واحد خدمات حمایتی عملیاتی شده است، کار خود را با اهدای کتاب به کودکان مبتلا به سرطان شروع کرد.
پس از مدتی با بررسی نقاط قوت و ضعف، واحد روانشناسی و داوطلبان محک اقدام جدیدی با عنوان قصهخوانی را همراه با توزیع و اهدای کتاب، در دستور کار خود قرار دادند. اقدامی که در روزهای شیوع ویروس کرونا و عدم حضور فیزیکی ترالی کتاب به دلیل رعایت پروتکلهای بهداشتی و حفظ فاصلهگذاری اجتماعی بیشتر از گذشته به آن پرداخته میشود. به همین دلیل به مناسبت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار با علی معارفوند، سرگروه این تیم در واحد داوطلبان به گفتگو نشستیم.
او در ابتدا با بیان دغدغههای مرتبط با انتخاب و توزیع کتاب در میان کودکان مبتلا به سرطان، گفت: «در آغاز فعالیت ترالی کتاب، تأمین کتاب مناسب برای کودکان مبتلا به سرطان، یکی از مهمترین دغدغهها به شمار میرفت. به تدریج با مشارکت نیکوکاران این امر تسهیل شد. کتابها توسط روانشناسان انتخاب، با کمک داوطلبان تهیه و در میان فرزندان محک توزیع میشد. در ادامه ایده جدیدی مبنی بر قصهخوانی برای کودکان مبتلا به سرطان در محک شکل گرفت. گروهی از داوطلبان آموزشهای لازم برای این کار را توسط «مصطفی رحماندوست»، شاعر، نویسنده و مترجم کتابهای کودک و نوجوان، در قالب یک کارگاه سه روزه، دریافت کردند. علاقهمندان به قصهخوانی در این کارگاه آموختند چطور با کودک مبتلا به سرطان ارتباط برقرار کرده و توجه او را به قصه جلب کنند.»
معارفوند با تأکید بر توقف فعالیت ترالی کتاب در روزهای شیوع بیماری کرونا و پرداخت بیشتر به موضوع قصهخوانی ادامه داد: «در شرایط جدید و عدم امکان حضور داوطلبان در بخشهای بستری بیمارستانها، اهدای کتاب به کودکانمان توسط روانشناسان تنها در بیمارستان محک و تهیه فایل صوتی قصهخوانی توسط داوطلبان و ارسال آن برای تمامی کودکان مبتلا به سرطان تحت حمایت این مؤسسه در سراسر ایران با تأئید متخصصان حوزه روانشناسی، مورد توجه قرار گرفت. در این زمینه نیز چالشهای زیادی پیش رویمان بود. یکی از این چالشها عدم استفاده از برخی قصهها به صورت فایل صوتی، به دلیل رعایت حق کپیرایت بود. در این خصوص «فروزنده خداجو» داوطلب محک و نویسنده کتابهای کودک و نوجوان، با ایجاد ارتباط میان این مؤسسه و برخی از نویسندگان کودک، امکان تهیه فایل صوتی از قصههای ایشان را میسر کرد. همچنین گروه کتاب و کودکان بیمار شورای کتاب کودک نیز فایلهای صوتی خود را در اختیارمان قرار داد تا بتوانیم آنها را برای کودکان مبتلا به سرطان ارسال کنیم. لازم به ذکر است در این زمینه «کیهان زریننقش»، عضو انجمن نویسندگان جوان نیز این روزها در تهیه فایل صوتی و نگارش قصه برای کودکان محک نقش مؤثری ایفا میکند.»
به نظر معارفوند مهمترین اتفاقِ خوبِ حاصلِ شرایطِ بدِ شیوعِ کرونا، آن است که واقعیتهای حاکم بر شرایط این روزها باعث شده تا همه تلاش کنند شکل دیگری فکر کنند و این منجر شد تا خدمات محک در زمینه ترویج کتابخوانی و آشنایی کودکان با قصه و داستان با سرعت بیشتری به تمامی کودکان مبتلا به سرطان از سراسر شهرهای کشور تعلق بگیرد. کرونا باعث شد بتوانیم بدون در نظر گرفتن فاصله فیزیکی فکر کنیم و الان میتوانیم بگوییم که با کودکان مبتلا به سرطانی از دورترین شهرها هم از طریق پیامرسانها در ارتباطیم و برای آنها قصه و شعر میفرستیم.»
سرگروه ترالی کتاب محک در پایان با اشاره به اهمیت قصهخوانی برای کودکان مبتلا به سرطان در تمامی شرایط افزود: «قصهخوانی خیال کودک را به پرواز در میآورد و او را از فضای بیمارستان و دردهای ناشی از بیماری، برای لحظاتی کوتاه، رها میکند. به همین دلیل این موضوع در ارتقا روحیه و پذیرش آسانتر مراحل درمان و در نهایت مبارزه با سرطان تأثیر بسیاری دارد. از این رو ترویج اهدای کتاب مناسب به کودکان مبتلا به سرطان، میتواند قدم مؤثری برای کمک به ارتقا کیفیت زندگی آنها در تمامی نقاط ایران باشد. بسیاری از نیکوکاران هزینه کتابهای مورد تأیید واحد روانشناسی محک را میپردازند و از این طریق به پیوند قصه و شعر به روزهای سخت درمان، ایجاد شادیهای کودکی و آموزش مهارتهای مورد نیاز، به فرزندانمان کمک میکنند. به امید روزی که شاهد موفقیت و سلامتی تمامی این قهرمانان کوچک باشیم.»